مقدمه :
با وقوع صدمات جانی و مالی وآلودگی های زیست محیطی ناشی از سوانح دریایی ، زمینه ایجاد و توسعه کنوانسیون های بین المللی فراهم گردید . این کنوانسیون ها در قوانین دریایی ، حقوقی را برای کشورها در رابطه با ثبت کشتی ها ، دریانوردی آزاد در دریاها و تردد ایمن در آبهای نزدیک سواحل قائل بوده ، همچنین مسئولیت هایی را نیز متوجه آنان نموده است و وظیفه اعمال مفاد کنوانسیون ها و نظارت بر نحوه اجرای آنها را بر عهده کشور صاحب پرچم (FLAG STATE ) گذاشته شده است .
علیرغم اینکه اپراتوری کشتی ها و کشور های صاحب پرچم مسئول اصلی ایمنی کشتی ها و انطباق آنها با قوانین دریایی می باشند ، به دلیل ناتوانی بعضی از کشورها و مالکان در اجرای این مقررات ، PORT STATE CONTROL به عنوان ابزار مهم اجرایی با هدف حفظ جان افراد ، صیانت از سرمایه عظیم حمل ونقل جهانی ، پاکیزگی محیط زیست دریایی انجام وظیفه می نماید .
به طور خلاصه PSC به عنوان بازرسی کشتی های خارجی وارده به بندر توسط افسران مجاز بخش دریایی آن کشور جهت حصول اطمینان از انطباق کشتی ها با مقررات بین المللی و ارتقاء سطح ایمنی دریاها و بنادر از طریق حذف کشتی های غیر استاندارد تلقی می گردد .
در همین راستا سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان نماینده دولت جمهوری اسلامی در سازمان جهانی دریانوردی و مرجع دریایی کشور ، وظیفه اجرای استانداردهای ایمنی کشتی ها و نظارت بر اجرای آنها را به بخش مستقل دولتی FLAG & PORT STATE CONTROL محول نموده است و با ایجاد مراکز کنترل و بازرسی ایمنی کشتی ها (FSC & PSC) و به کارگیری افسران مجرب و متخصص در بنادر شمالی و جنوبی در صدد دسترسی به اهداف فوق می باشد .
امور کنترل و بازرسی کشتی در بندر انزلی
با نگاهی اجمالی به سایر کشورهای حوزه دریای خزر باید اعتراف نمود که به دلیل عدم توجه و فعالیت ضعیف کشورهای منطقه از حیث استقرار مراکز کنترل و بازرسی فعال در بنادر و نظارت سختگیرانه تر ، بسیاری از کشتی های متردد با الزامات کنوانسیون های دریایی فاصله بسیاری داشته و در ایجاد آلودگی های زیست محیطی تاثیر به سزایی دارند. با توجه به موارد یاد شده بازرسی های فنی و ایمنی در بنادر ایرانی دریای خزر نمی تواند به تنهایی کمک شایانی به ارتقاء ایمنی کشتی ها و مقابله با ّآلودگی ناشی از آنها نماید .لذا ایجاد تفاهم نامه های منطقه ای کنترل و بازرسی در بین کشورهای حاشیه دریای خزر به منظور بهبود سطح کیفی این بازرسی ها و اجرای دقیق تر الزامات بین المللی بسیار سودمند خواهد بود .